TÜBİTAK "1001-Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı" kapsamında 2020 yılı 1. döneminde Araştırma Destek Programları Başkanlığı’na (ARDEB) önerilen projelerin bilimsel değerlendirme süreci tamamlandı. Konya Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Muazzez Çelik Karakaya’ın yürütücülüğünü yaptığı “Seydişehir-Akseki Yöresindeki Boksit, Kırmızı Çamur ve Kırmızı Topraklarda Nadir Toprak Elementleri ve Bazı Kritik/Stratejik Element İçeriklerinin Belirlenerek, Kazanım Parametrelerinin Araştırılması” adlı proje önerisi destek almaya hak kazandı.
Prof. Dr. Muazzez Çelik Karakaya’nın yürütücülüğünde gerçekleştirilecek projede Konya Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Necati Karakaya, Dr. Öğretim Üyesi Alican Öztürk, Kimya Mühendisliği Öğretim Üyesi Doç. Dr. Serpil Çetin Edebali ve Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Malzeme-Metalürji Mühendisliği’nden Doç. Dr. Aydın Ruşen araştırmacı. KTÜN Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Maden Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Salih Aydoğan ise danışman olarak yer alıyor.
Türkiye için stratejik ve ekonomik katkı sağlayacak proje ile, Seydişehir Alüminyum İşletmesi’nin kırmızı atık çamurunda, bölgedeki boksit yataklarında ve kırmızı topraklarda Nadir Toprak Elementleri (NTE) ve diğer bazı önemli (kritik) element içeriğinin belirlenmesi, rezervinin değerlendirilmesi ve zenginleştirilmesi, elde edilecek verilerden potansiyel zenginleşmelerin belirlenmesi halinde, elementlerin kazanılması konusunda diğer disiplinlerle laboratuvar ölçekli liç çalışmalarının yapılması, yaklaşık 50 yıldır atık sahasında depolanan kırmızı çamurdan özellikle NTE, Ga, Sc, vb. elementlerinin, zenginleştirme işlemleri ile kazanılması ile ekonomiye katkı sağlanması, kritik element içeriğinin belirlenmesi ve bu elementlerin ekstraksiyonu/geri kazanılmasında uygulanan yöntemler dışında yeni yöntemlerin (innovasyon) araştırılması/uygulanması hedefleniyor.
Prof. Dr. Muazzez Çelik Karakaya projeden öngörülen beklentiler hakkında, “Kritik element içeriğinin belirlenmesi ve geri kazanılması/zenginleştirilmesi deneylerinin başarılı olması halinde ülke ekonomisinin dışa bağımlılıktan kurtarılmasına katkı sağlayacak, rekabet artırabilecek, yeni yöntemlerin araştırılmasına, ürün geliştirilmesine ve uygulanmasına temel oluşturabilecek. 1970’li yıllardan beri işletilen Seydişehir Alüminyum İşletmesi’nde alüminyum üretimi yanında NTE ve diğer kritik elementlerin yan ürün olarak kazanılmasına olanak sağlayabilecek. Milyonlarca ton atık havuzlarda biriktirilen, atıl kırmızı atık çamurun ekonomiye kazandırılması için pilot çalışmaların yapılmasına öncülük edebilecek. Elde edilecek veriler, Enerji Tabi Kaynaklar ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bu hammaddelerin planlanması, zenginleştirilmesi yönünden katkı sunacak. Proje sahasından elde edilecek sonuçlar, Türkiye’de yaygın olan benzer kayaç/topraklarda bu elementlerin aranmasına ve zenginleştirme çalışmalarının yapılmasına öncülük edecek Madencilik sektöründe NTE kazanımı için elde edilecek veriler özel sektörün yatırım yapmasını teşvik edecek” dedi.
