Psikolojik Danışma ve Rehberlik Uygulama ve Araştırma Merkezi

Ruhsal Acil Durumlar: Tanımı, Müdahale ve Yapılması Gerekenler

Ruhsal Acil Durum Nedir? Ruhsal acil durum; bireyin kendisine veya başkalarına zarar verme riski taşıdığı, muhakeme yetisinin, duygu düzenlemesinin veya davranış kontrolünün belirgin biçimde bozulduğu ve kendi başına yönetilmesi mümkün olmayan durumlardır. 

Ruhsal acil durumlar, psikolojik destek randevusu bekleyebilecek durumlar değildir. Bu durumlarda temel amaç bireyin yaşam güvenliğini sağlamak ve acil sağlık hizmetlerine erişimini sağlamaktır. 

Hangi Durumlar Acildir? Aşağıdaki belirtilerden biri veya birkaçı mevcutsa, durum Ruhsal Acil Durum kabul edilir ve derhal 112 aranmalıdır:

• İntihar Riski: İntihar düşüncesi, niyeti, planı veya girişimi.
• Zarar Verme: Kendine veya bir başkasına fiziksel zarar verme riski.
• Gerçeklikten Kopma (Psikoz): Olmayan sesler duyma, görüntüler görme veya ağır sanrılar (gerçek dışı inançlar).
• Kontrol Kaybı: Bilinç, muhakeme veya davranış kontrolünde ciddi bozulma.
• Güvenlik Riski: Bireyin kendini güvende tutamadığını ifade etmesi, yalnız kalmasının riskli olması veya madde kullanımı/duygusal çöküntü ile gelişen tehlikeli durumlar.

ÖNEMLİ BİLGİLENDİRME VE SORUMLULUK SINIRLARI

PDRM Acil Servis Değildir Üniversitemiz Psikolojik Danışma ve Rehberlik Uygulama ve Araştırma Merkezi (PDRM) bünyesinde psikiyatri uzmanı (doktor) bulunmamaktadır. PDRM, danışmanlık hizmeti veren bir birimdir; tıbbi acil müdahale yapmaz.

Bu nedenle ruhsal acil durumlarda öncelikli hedef; 112 Acil Sağlık Hizmetleri aracılığıyla kişinin psikiyatri uzmanı bulunan en yakın sağlık kuruluşuna naklinin sağlanmasıdır.

Ne Yapmalısınız? (Acil Durum Eylem Planı)

Sizde veya çevrenizde yukarıdaki belirtiler varsa, durumu tek başınıza yönetmeye çalışmayın. Aşağıdaki adımları sırasıyla uygulayın:

1. Yalnız Kalmayın / Yalnız Bırakmayın: Kendinizin ya da bir başkasının risk altında olduğunu düşünüyorsanız: profesyonel destek alana kadar yalnız kalmayın ve kişiyi yalnız bırakmamaya çalışın. Kişinin güvenliği için profesyonel ekipler gelene kadar yanından ayrılmayın.

Eğer siz risk altındaysanız, güvenli bir yere geçin ve sizi yalnız bırakmayacak bir arkadaşınıza ya da bir aile üyenize haber verin. Yanınızda birinin bulunması mümkün değilse, derhal destek birimlerine (PDRM, Güvenlik) haber veriniz. İlgili birimler, 112 Acil Sağlık Hizmetleri gelene kadar kişinin yanında kalınmasını sağlar ve gerekli yönlendirme sürecini başlatır.

2. Yardım Çağırın (Öncelik Sırası) Ruhsal acil durum yaşadığınızı düşünüyorsanız zaman kaybetmeden aşağıdaki birimleri arayın:

• Acil Müdahale İçin: 112 Acil Çağrı Merkezi (7/24)
• Kampüs İçi Güvenlik İçin: Üniversite Koruma ve Güvenlik Şube Müdürlüğü (7/24)

• Bilgilendirme ve Koordinasyon İçin: PDRM
  • 0332 205 14 65 (Yalnızca mesai saatleri içinde)

Not: Olay mesai saatleri dışında gerçekleştiyse, 112 ve Güvenlik birimleri ile süreç yönetilmeli; PDRM’ye takip eden iş gününde bilgi verilmelidir.

Nasıl Davranmalısınız? 

Ruhsal acil durum yaşayan kişiye yaklaşımınız, krizin büyümesini engelleyebilir.

Sıkça Sorulan Sorular ve Etik İlkeler

Kişi Yardım Almayı Reddederse Ne Olur? Acil ruhsal durumu yaşayan kişinin yardımı reddetmesi, yardım çağrılmayacağı anlamına gelmez.

• Öncelik kişinin ve çevrenin yaşam güvenliğidir.
• Yardıma direnç varsa Üniversite Güvenlik Birimi'nden destek istenir.
• Güvenlik birimi ve 112 ekipleri, kişinin güvenli biçimde hastaneye sevkini sağlar.
• Bu bir ihbar veya ihanet değil; hayat kurtarıcı bir müdahaledir.

Gizlilik İlkesi İhlal Edilir mi? Normal şartlarda PDRM'de gizlilik esastır. Ancak konu "Yaşam Hakkı ve Güvenliği" olduğunda (intihar riski, başkasına zarar verme riski vb.) gizlilik ilkesi etik kurallar çerçevesinde sınırlandırılır.

• Kişinin güvenliğini sağlamak amacıyla; aileye ya da kişinin belirttiği bir yakınına, ilgili üniversite birimlerine (Yurt yönetimi, Akademik danışman vb.) ve sağlık kuruluşlarına bilgi verilebilir.
• Buradaki amaç kişiyi cezalandırmak değil, hayatta kalmasını ve ihtiyacı olan müdahaleye erişmesini sağlamaktır.